Abramovich với ‘món đồ chơi’ Chelsea

Trước khi mua Chelsea năm 2003, Abramovich là người kín tiếng. Năm 1999, một tờ báo Nga treo giải 1 triệu rúp cho ai cung cấp được tấm hình Abramovich cho họ. Hình ảnh mờ nhạt đó được tất cả báo Nga dùng trong nhiều tháng.

Nên tiếp cận và viết một cuốn sách về Abramovich là điều khó khăn đối với các tác giả Dominic Midgley và Chris Hutchins. Đây là trích đoạn trong cuốn sách “Abramovich: The Billionaire from Nowhere” mô tả cách thức tỷ phú người Nga đặt chân vào Premier League, mở ra làn sóng mua các CLB bóng đá Anh của các tỷ phú nước ngoài.

Duyên may đối với Chelsea và Ken Bates

Cựu chủ tịch CLB Chelsea, Ken Bates là người hay lo lắng. Vào cuối tháng 6/2003, ông phải trả khoản vay ngân hàng 23 triệu bảng trong vài ngày, Chelsea đối mặt với cuộc khủng hoảng tài chính. Bates mua CLB với giá 1 bảng vào năm 1982 sau khi đồng ý nhận khoản nợ của nó. Ông chăm chút cẩn thận để Chelsea khỏe mạnh trở lại.

Để mua quyền sử dụng sân Stamford Bridge, các khu vực xung quanh sân và xây dựng một khu phức hợp giải trí, khách sạn, nhà hàng, Bates phát hành trái phiếu với mức lãi suất trừng phạt 9%. Ông cho xây dựng hai khách sạn Chelsea Village và Court, hai nhà hàng Fishnets và Arkles, và một CLB sức khỏe World of Sport. Nhưng dự án thất bại ngay từ đầu.

Dù Stamford Bridge nằm ở khu vực thời thượng của phía Tây London, nó không gần sân bay cũng như khu giải trí West End. Vào những ngày diễn ra trận đấu, các quán bar chật ních người hâm mộ bóng đá hơn là khách du lịch và doanh nhân. Do đó, các khách sạn luôn gặp khó khăn trong việc lấp đầy phòng và giá phòng liên tục giảm.

Các nhà hàng không thu hút đủ khách hàng vào những ngày không có trận đấu nào diễn ra còn CLB sức khỏe phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các phòng tập thể dục khác trong khu vực.

Hàng tuần, họ phải giải quyết hóa đơn tiền lương 1,5 triệu bảng cho cầu thủ và thêm vào đó là một số thương vụ chuyển nhượng kỳ dị. Ví dụ, hậu vệ Winston Bogarde được mua vào tháng 8/2000, chỉ 2 tuần trước khi HLV Gianluca Vialli rời CLB. Bogarde, tiền lương 40.000 bảng mỗi tuần, chỉ chơi 4 trận dưới thời HLV Claudio Ranieri. Vào thời điểm hết hạn hợp đồng cuối mùa giải 2003/04, chỉ riêng Bogarde tiêu tốn 7,2 triệu bảng tiền lương trong vòng chưa đầy 4 năm.

Ken Bates là người đàn ông kiêu hãnh. Phong cách hiếu chiến của ông tạo ra nhiều kẻ thù hơn là bạn bè. Ý tưởng đi vòng quanh các nhà đầu tư tiềm năng kiếm tiền đáo hạn khoản vay không lớn lắm là một đòn giáng mạnh vào cái tôi của ông. Vì vậy, Bates giao nhiệm vụ đó cho giám đốc điều hành của mình, Trevor Birch. Bates cũng mở ngỏ khả năng bán hết cổ phần của ông, sang tay Chelsea cho ông chủ mới. Họ nói chuyện một số nơi, trong đó có cả Quỹ hưu trí CalPers ở Mỹ.

Người giúp giải thoát Bates khỏi cơn ác mộng ngày càng lớn của ông là một người môi giới cầu thủ bóng đá có tên là Pini Zahavi. Ông ta từng là một nhà báo thể thao ở Israel, chuyển sang môi giới cầu thủ, nhanh chóng vươn lên trở thành một trong những người đàn ông quyền lực nhất trong bóng đá châu Âu.

Một dấu hiệu cho thấy sự khôn ngoan của Zahavi là sớm phát hiện ra tiềm năng của thị trường Nga và coi việc học tiếng Nga cũng như tăng cường các mối quan hệ ở Moscow là công việc kinh doanh của mình. Một người quen của ông ta là German Tkachenko, bạn của Abramovich. Vào năm 1998, Abramovich và Zahavi gặp nhau và họ cũng trở thành bạn bè.

Khi Abramovich quyết định muốn mua một đội bóng châu Âu, đầu tiên ông để mắt đến Italy và Tây Ban Nha nhưng cấu trúc sở hữu phức tạp quá. Vì vậy, ông chuyển sự chú ý sang nước Anh. Đội bóng đầu tiên mà ông yêu thích là MU. Tháng 4/2002, Abramovich bay tới Manchester để xem họ thi đấu với Real Madrid. Zahavi sắp xếp cho người bạn Graeme Souness, HLV của Blackburn Rovers và là cựu cầu thủ Liverpool, đón Abramovich ở sân bay và đưa tới sân. Sau trận đấu, trung vệ của MU, Rio Ferdinand làm tài xế đưa Abramovich về.

Chi tiền hào phóng, chốt deal siêu tốc

Song, cuộc đàm phán nghiêm túc đầu tiên của Abramovich không phải với MU, mà với một CLB ở London. Có giai thoại rằng,  Abramovich nhìn thấy một SVĐ từ trên không khi ông bay trên trực thăng. “Đó là gì?”, ông hỏi. Ai đó đã trả lời: “Chelsea”. Cũng tháng 4 đó, Zahavi được giới thiệu với Trevor Birch trong một bữa trưa. Lý do bề ngoài là để thảo luận về chuyển nhượng cầu thủ, nhưng cuộc trò chuyện nhanh chóng chuyển sang khả năng bán chính CLB. Zahavi có vị trí hoàn hảo để Abramovich liên hệ với Bates nếu tỷ phú người Nga quan tâm đến việc mua Chelsea.

Các đề nghị về tương lai Chelsea tới Ken Bates đều có những lựa chọn kiểu này hay kiểu khác. Nhưng cái hay của lời đề nghị từ Abramovich sẽ là tiền mặt trực tiếp. Ngày 23/6, Birch có cuộc gặp tại nhà của Zahavi. Cổ phiếu của Chelsea từng có giá cao ở mức 55 xu mỗi cổ phiếu, đang giảm xuống dưới 20 xu vào thời điểm đó. Birch cho biết Bates đang kỳ vọng mức 40 xu nhưng cũng nói CLB sẵn sàng đàm phán về giá nếu Abramovich đưa ra một đề nghị nghiêm túc.

Ba ngày sau, Abramovich, Tkachenko và cố vấn Tenenbaum gặp Birch tại Stamford Bridge. Trong vòng 20 phút, hai bên đồng ý thỏa thuận với giá 35 xu một cổ phiếu, mức giá định giá CLB là 60 triệu bảng và cổ phần của Bates là 17 triệu bảng. Abramovich cũng gánh khoản nợ 80 triệu bảng của CLB, qua đó nâng tổng số tiền chi ra của ông lên 140 triệu bảng. Lúc đó là 11h30, 4 người quyết định đi ăn mừng cùng nhau. Tại nhà hàng, Birch bị trêu chọc rằng giá thầu của Abramovich chỉ là một mánh khóe để họ được một bữa trưa miễn phí.

Zahavi sau đó sắp xếp để Bates và Abramovich gặp nhau tại quán bar ở Dorchester vào tối hôm đó, nơi họ bắt tay chốt deal sau 45 phút. Không có rượu sâm panh để ăn mừng, cả hai người đàn ông đều uống Evian. Từ đó, mọi thủ tục diễn ra nhanh chóng. Abramovich gọi điện cho Aleksandr Voloshin ở Moscow trước khi thỏa thuận được ký kết. Vẫn là chánh văn phòng của tổng thống, sống sót sau quá trình chuyển đổi quyền lực từ Boris Yeltsin sang Vladimir Putin, rõ ràng Voloshin tự hào là một trong những người đầu tiên ở Nga được thông báo về thỏa thuận này.

Giá giao dịch ở mức 35 xu mang đến may mắn cho nhiều người. Trước đó vài ngày, Ruth Gist, bà quả phụ của Matthew Harding, cựu phó chủ tịch Chelsea thiệt mạng trong một vụ tai nạn máy bay trực thăng năm 1996, được đề nghị mua lại 21% cổ phần Chelsea của bà ở Chelsea. Bà ta đã cưỡng lại được sự cám dỗ để bán. Nếu bán, bà mất một khoản 5,4 triệu bảng.

“Hợp đồng bảo hiểm rẻ nhất trong lịch sử”

Mùa hè 2003, Abramovich rút séc. Juan Sebastian Veron được mua từ MU với giá 15 triệu bảng, Claude Makelele từ Real Madrid 14 triệu bảng, Damien Duff từ Blackburn Rovers 17 triệu bảng, và Joe Cole và Glen Johnson từ West Ham với giá lần lượt là 6,6 triệu bảng và 6 triệu bảng. Trong hai tháng, tổng chi phí mua cầu thủ của Abramovich đã lên tới 110 triệu bảng. Sẵn sàng chi tiêu với quy mô lớn biến tỷ phú Nga trở thành người hùng của CĐV Chelsea.

Tại sao ông ta mua đội bóng? Có người cay độc nhận xét: “Đó là hợp đồng bảo hiểm rẻ nhất trong lịch sử”. Abramovich biết rằng, bất chấp tất cả ân huệ mà ông dành cho tổng thống Putin, ông vẫn có thể bị phản bội bất cứ lúc nào. Bằng cách mua Chelsea, người từng là tỷ phú ít người biết đến nhất thế giới đã trở thành một cái tên quen thuộc ở Anh trong nháy mắt.

Điều đó không có nghĩa là Abramovich không đam mê bóng đá. Ông đi xem các trận đấu tại World Cup 1998 và 2002, có nhà ở London, Moscow và Nice, có cơ sở kinh doanh khắp nước Nga và nghĩa vụ chính trị ở nước cộng hòa Chukotka. Sắp xếp các trận bóng đá vào lịch trình dày đặc của ông đòi hỏi phải lập kế hoạch cẩn thận và kết hợp các phương tiện di chuyển phức tạp.

Tham vọng của Abramovich đối với Chelsea là rất lớn, và nạn nhân đầu tiên trong nỗ lực đạt được chúng là Trevor Birch. Ông này làm việc nhiều để hoàn thành thủ tục giấy tờ cho việc tiếp quản, tham gia vào các cuộc đàm phán để có được một số cầu thủ giỏi nhất thế giới, đã bị thay thế bởi Peter Kenyon, GĐĐH của MU. Birch mắc sai lầm khi không tham gia vào sự lạc quan của ông chủ mới. Khi Abramovich nói ông muốn biến Chelsea thành một thương hiệu toàn cầu như MU, Birch đáp lại rằng sẽ mất 40 năm để đạt được điều này. Vậy thì thuê luôn GĐĐH của MU về cho nhanh.