Pele là chuẩn mực của sự vĩ đại

Pele – chỉ riêng cái tên – có ý nghĩa không chỉ với làng túc cầu mà còn với những người chưa bao giờ xem một trận bóng đá, cả những ai từng ghét môn thể thao này. Ông được coi là vận động viên có tầm ảnh hưởng lớn nhất mọi thời đại.

Pele trở thành siêu sao toàn cầu đầu tiên theo bất kỳ thước đo, với bất kỳ tiêu chuẩn nào. Từ thương mại, sự hiện diện trên truyền thông hay cả mức lương khổng lồ. 3 chức vô địch World Cup là thành tích chưa từng có trong lịch sử.

Tên tuổi vượt xa bóng đá

“Vua bóng đá” là hình mẫu cho toàn thế giới và cho môn thể thao lớn nhất. Pele định nghĩa môn thể thao này và tên tuổi của ông lớn đến nỗi vượt xa bóng đá.

Nhiều người phát cuồng vì Pele. Họ di chuyển hàng trăm km để xem ông tập luyện, chưa nói đến việc thi đấu, với Santos hay đội tuyển quốc gia Brazil. Pele cũng mang lại ý nghĩa đặc biệt cho những người có nhận thức mơ hồ về môn thể thao vua.

Sau khi Pele giải nghệ, nhiều cầu thủ được so sánh với ông. Từ Zico đến Rodney Marsh, Johan Cruyff hay Wayne Rooney. Pele là tiêu chuẩn của mọi tiêu chuẩn.

Không phải ngẫu nhiên Pele trở thành hiện tượng được báo chí săn đón cùng thời điểm thế giới thu hẹp do sự phát triển của truyền thông. Trong suốt sự nghiệp của Pele, truyền hình trở nên phổ biến. Bắt đầu với Santos ở Brazil năm 1956 và kết thúc với New York Cosmos ở Mỹ năm 1977. Trong thời gian đó, ông giành 3 chức vô địch World Cup cùng Brazil vào các năm 1958, 1962 và 1970.

Khi nói đến bóng đá, Pele thường là sợi dây gắn kết mọi thứ. Có thể không phải ai cũng may mắn chứng kiến “Vua bóng đá” tung hoành trên sân cỏ, nhưng chắc hẳn mọi người đều được nhìn thấy ông ở thời điểm nào đó. Đặc biệt tại các kỳ World Cup, nơi những huyền thoại xuất hiện, được phát sóng trên khắp thế giới.

Những thước phim về ông được phát rộng rãi, không chỉ qua những đoạn video ngắn kéo dài 40 giây như thời đại bùng nổ của Internet. Pele tự tạo nên một con đường cho riêng mình và nổi lên vào thời đại vô tuyến truyền hình chỉ mới chớm nở với hai màu đen và trắng.

Không chỉ những gì làm được trên sân cỏ, mà cả hoạt động sau này ngoài bóng đá, nụ cười có sức lan tỏa và ánh mắt thấu hiểu giúp Pele sớm chuyển mình từ siêu sao sân cỏ sang vai trò đại sứ, gương mặt thương hiệu. Pele đi trước những người khác.

Trước David Beckham, Pele tiên phong tới Mỹ với nhiệm vụ biến bóng đá, môn thể thao của tương lai, trở thành môn thể thao chính thống của quốc gia này. Giống Beckham, nếu mục tiêu biến bóng đá đúng nghĩa thành một môn thể thao thống trị như bóng đá kiểu Mỹ (bóng bầu dục – PV), thì ông đã thất bại. Nhưng cũng như Beckham, nếu mục tiêu là nâng cao nhận thức và gieo một hạt giống có thể thu hoạch nhiều năm sau, ông thật sự thành công.

Chuẩn mực của sự vĩ đại

Chính phủ Brazil tuyên bố Pele là “báu vật quốc gia” và không CLB châu Âu nào có thể ký hợp đồng với ông. Pele được công nhận như vậy khi mới 21 tuổi.

Hầu hết người hâm mộ chỉ được chứng kiến Pele thi đấu ở các giải riêng lẻ: World Cup, các trận giao hữu của “Selecao” và Santos, Cúp Liên lục địa hay Copa Libertadores. Nhưng trên những sân khấu đó, Pele hầu như luôn tạo được tiếng vang. Dù chỉ với những cái nhìn thoáng qua như vậy, thế giới bên ngoài Brazil tôn vinh Pele với những màn trình diễn xuất sắc.

Chất liệu để tạo nên một Pele huyền thoại không thiếu. Bàn thắng vào lưới Thụy Điển trong trận chung kết World Cup 1958, khi ông đỡ bóng bằng ngực, xoay người, hất qua đầu một hậu vệ trước khi volley ghi bàn. Trận đấu với Mexico năm 1962, sau khi nhận bóng, Pele tăng tốc vượt qua 6 hậu vệ rồi sút hiểm hóc vào góc xa. Tất nhiên, không thể bỏ qua bàn thắng bằng đầu trong trận chung kết World Cup 1970 chạm trán Italy.

Những khoảnh khắc đó được khắc ghi trong ký ức nhiều người khi nó xuất hiện trên sân khấu lớn nhất. Đối với hầu hết, những lần nhìn thấy Pele rất hiếm nên hình ảnh của ông càng có giá trị.

Trên thực tế, Pele đại diện cho nhiều thứ. Truyền thông trao cho Pele sức mạnh. Ông đón nhận và sử dụng nó như công cụ hiệu quả biến tên tuổi của mình được biết đến rộng rãi.

Pele thờ ơ với chính trị, ít nhất là trước công chúng, trong phần lớn cuộc đời của mình. Khi chính phủ Brazil cố gây áp lực buộc ông phải nghỉ hưu trước thềm World Cup 1974, “Vua bóng đá” quyết định rời đội tuyển để tập trung cho Santos.

Brazil thua Hà Lan ở bán kết World Cup 1974. Ở tuổi 33, Pele kết thúc mùa giải với tư cách Vua phá lưới giải VĐQG. Mọi chuyện có thể khác với Brazil nếu Pele góp mặt ở kỳ World Cup đó. Ông có thể vô địch Cúp thế giới lần thứ 4 và có lần thứ 6 xuất hiện ở ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh. Đó đều là những kỷ lục. Nhưng không cần tới mức đó, Pele đã là một tên tuổi vĩ đại.

Địa vị và sức hút biến Pele trở nên có giá trị đối với các nhà quảng cáo và tiếp thị. Nhiều công ty, tập đoàn hiểu rõ điều này. Đó là lý do Pele xuất hiện trong nhiều đoạn video quảng cáo cho các nhãn hàng lớn nhất thế giới.

Pele cũng cho đi. Ông phục vụ hơn hai thập kỷ với tư cách là đại sứ của Liên Hợp Quốc, đứng đầu cho vô số tổ chức từ thiện và tổ chức đấu tranh cho sự thay đổi xã hội. Khi phát biểu, Pele không khác gì một chính trị gia. Pele là kiểu người mà ai cũng thích, kiểu người nói toàn những điều đúng đắn, hợp xu thế đám đông.

Pele tiếp tục như vậy cho đến những ngày cuối đời. Ông đi khắp thế giới, truyền bá bất kỳ thông điệp nào mà bản thân cảm thấy cần thiết, đôi khi vì những giá trị mà Pele tin tưởng, nhưng trên hết là đại diện cho bản thân. Đó là một trách nhiệm to lớn.

Trên sân cỏ, thực tế phải mất 20 năm để một huyền thoại khác – Diego Maradona – xuất hiện. Chỉ Maradona mới có thể bắt đầu cuộc tranh luận “Cầu thủ vĩ đại nhất mọi thời đại” với Pele. Điều đó nói lên tất cả. Và cũng phải mất 25 năm sau đó, Lionel Messi và Cristiano Ronaldo mới bắt đầu được nhắc đến.

Đó là di sản của Pele. Những kỷ lục của ông có thể phai dần theo thời gian. Nhưng danh hiệu “GOAT” (Greatest of All Time) sẽ trường tồn. Cuộc sống của Pele sau khi nghỉ hưu cũng vậy. Ông là động lực cho những điều tốt đẹp, làm việc cật lực cho đến ngày trút hơi thở cuối cùng.

Nói tới Pele là nhắc tới bóng đá. Nhưng sau ngần ấy thời gian, tên tuổi của ông vượt xa môn thể thao vua. “Pele là chuẩn mực của sự vĩ đại”, ESPN kết luận.