Ngày 23/5/2016, hai ngày sau khi dẫn dắt Manchester United giành cúp FA, Louis van Gaal bị sa thải. Ngày 17/1/2017, ông tuyên bố nghỉ hưu. Vài năm sau, ngày 4/8/2021, ông từ bỏ cuộc sống nhàn hạ của một người hưu trí ở tuổi 70 để tiếp quản chiếc ghế HLV đội tuyển Hà Lan.
Trong thời gian đó, Van Gaal có lẽ nhận thức rõ hơn về cái chết sau khi trải qua quá trình điều trị ung thư tuyến tiền liệt. Nhưng ông vẫn tiếp tục công việc. Và vẫn giữ tính cách không khoan nhượng như trước. World Cup 2022 sẽ là lần cuối người hâm mộ nhìn thấy ông ngồi trên ghế HLV, ông sẽ nghỉ hưu hẳn để lại vị trí cho người đồng nghiệp Ronald Koeman.
Chê trách Hà Lan? Nhân lực họ chỉ có vậy!
Đây là lần thứ ba Van Gaal dẫn dắt ĐTQG. Lần đầu, ông đã thất bại trong việc dẫn dắt một đội hình rất mạnh giành vé dự World Cup 2002. Lần thứ hai có thể xem như thành công khi ông đưa Hà Lan đến vị trí thứ ba tại World Cup 2014 với đội hình có chất lượng kém hơn so với đội hình năm 2002. Lần này, đội hình Hà Lan còn kém hơn nữa.
World Cup 2022 là lần cuối người hâm mộ thấy HLV Van Gaal ngồi trên khu vực kỹ thuật. Ảnh: Reuters.
Từ đầu giải, truyền thông Hà Lan liên tục chê đội tuyển chơi buồn tẻ, người hâm mộ “nghiến răng” theo dõi đội bóng, các CĐV trên khán đài thi nhau ngáp vặt. Hà Lan chơi ru ngủ trong ba trận vòng bảng. Làm gì còn bóng đá tổng lực nữa khi Hà Lan chỉ kiểm soát bóng 35%, thực hiện 404 đường chuyền so với 572 của Mỹ, phạm lỗi nhiều gấp đôi và chạy ít hơn đối thủ bốn km.
Van Gaal thừa nhận: “Việc giữ bóng của chúng tôi trong hiệp một là không thể chấp nhận được ở một kỳ World Cup”. Nhưng cũng trong hiệp một đó, Hà Lan có bàn thắng có thể xem là một trong những bàn thắng đẹp nhất giải. Bóng chạm chân tất cả các cầu thủ Hà Lan, qua 20 đường chuyền, kết thúc với cú sút của Memphis Depay.
Nhưng, như đã nói ở trên, đội hình Hà Lan không mạnh. Đừng quên rằng Van Gaal đang cố gắng giành chiến thắng trong giải đấu này với cầu thủ quan trọng nhất của họ là một trung vệ, Virgil van Dijk. Phần còn lại là những người đã từng thất bại hoặc là quá mới.
Davy Klaassen từng bị cho ngồi chơi suốt sáu tháng tại Everton. Wout Weghorst không có vị trí chính thức ở Burnley, nhìn CLB này xuống hạng. Một mùa giải của Marten de Roon ở Anh, với Middlesbrough, cũng kết thúc bằng việc xuống hạng trước khi anh gây ấn tượng tại Atalanta. Daley Blind và Depay gặp nhiều khó khăn ở sân Old Trafford của Manchester United trước khi rời đi.
Xavi Simons chưa từng chơi cho Hà Lan trước khi có tên trong đội hình của Van Gaal. Đó là một cuộc gọi khiến giới truyền thông Hà Lan hoàn toàn bất ngờ.
Simons, cầu thủ 19 tuổi của PSV Eindhoven, vào thay Depay trong bảy phút cuối trận đấu ở Mỹ. Kenneth Taylor, 20 tuổi, vừa mới có chân trong đội một Ajax nhưng đã được trao một suất trong đội tuyển Hà Lan. Việc một cầu thủ ra mắt ở một trận đấu quốc tế tại đấu trường World Cup rõ ràng là không bình thường dưới con mắt người hâm mộ.
Sự hiện diện của thủ môn Andries Noppert thêm vào một sự kỳ cục nữa. Cao 2m05, năm nay 28 tuổi, nhưng 10 năm qua, Noppert mới chỉ chơi khoảng 40 trận chuyên nghiệp cho các CLB. Nhưng anh vẫn được Van Gaal gọi vào đội tuyển. Trận đầu tiên của Hà Lan tại World Cup này, gặp Senegal cũng là trận ra mắt đấu trường quốc tế của Noppert.
Sự nghiệp của Noppert đang tuột dốc không phanh đến mức vào năm 2020, bố mẹ anh gợi ý rằng đã đến lúc anh nên đi tìm một công việc khác. Anh có một gia đình trẻ phải chăm sóc, vợ anh muốn anh vào lực lượng cảnh sát. Đầu mùa bóng này, Noppert kiếm được vị trí ở CLB Heerenveen xếp thứ tám ở giải VĐQG Hà Lan. Và Van Gaal mới biết đến anh.
Quốc gia từng sản sinh ra các thủ môn như Hans van Breukelen, Edwin van der Sar lại thiếu thủ môn hay đến mức dự bị cho Noppert là những người như Justin Bijlow, người đã có 18 tháng làm thủ môn số một của Feyenoord, và Remko Pasveer của Ajax, người đã bước sang tuổi 39 vào tháng trước. Kinh nghiệm với ĐTQG của ba thủ môn này cộng lại chưa đến 10 trận.
Chọn lối chơi phù hợp với chất lượng nhân sự
Đúng ra, Van Gaal có nhiều lựa chọn hơn là Noppert, Bijlow, Pasveer hay Simons, Taylor. Ông đã không gọi các thủ môn và cầu thủ nhiều kinh nghiệm đi Qatar như Jasper Cillessen, Tim Krul, Sven Botman, Donyell Malen, Arnaut Danjuma, Donny van de Beek.
Hà Lan không còn chơi “bóng đá tổng lực” từ khá lâu. Ảnh: Reuters.
Nhưng Van Gaal là thế, không khoan nhượng, không thỏa hiệp, chỉ muốn làm theo ý mình, bắt người khác phải phục tùng. Không phải mới đây. Mà từ khi ông được giới thiệu đến với sân khấu lớn của bóng đá thế giới. “Louis thật kiêu ngạo và chúng tôi thích những người kiêu ngạo ở đây”, đó là cách mà chủ tịch Ajax Ton Harmsen giới thiệu Van Gaal với giới truyền thông vào năm 1992.
Cựu chủ tịch Bayern Munich, Uli Hoeness, người đã sa thải Van Gaal vào năm 2011, nói: “Vấn đề của Louis là ông ấy không nghĩ mình là Chúa, mà là Chúa Cha, trước khi thế giới được tạo ra, Louis đã ở đó rồi”.
Van Gaal thích các cầu thủ theo khuôn phép của ông hơn là các ngôi sao, có lúc ông còn là “sát thủ của các ngôi sao”. Có thể lập ra một danh sách dài những người đã từng bị ông hủy diệt: Rivaldo, Giovanni, Sonny Anderson, Lucio, Angel di Maria…
“Ông ấy ghét các mẹo lừa bóng, ghét cầu thủ chơi theo bản năng, tất cả mọi thứ phải được thực hiện theo hướng dẫn của ông ấy”, Rafael da Silva, cựu cầu thủ Manchester United viết trong cuốn sách The Sunshine Kids.
Van Gaal ưa một thói quen khá tàn nhẫn của mình: chỉ trích gay gắt các cầu thủ trong các cuộc họp đội, trước mặt đồng đội của họ. Sau khi chỉ trích, ông gửi email những lời chỉ trích cùng với các clip và ghi chú chi tiết cho cầu thủ.
Quá mệt mỏi với sự chỉ trích của Van Gaal nên nhiều người không xem email. Và Van Gaal đã đặt một công cụ theo dõi các email để biết ai đã mở và không mở chúng, mở trong bao lâu.
Nhưng Van Gaal cũng là HLV sẵn sàng tạo cơ hội cho các cầu thủ trẻ. Danh sách những cầu thủ trẻ mà ông cho ra mắt đội một rất ấn tượng: Xavi, Thomas Muller, Edgar Davids, Carles Puyol, David Alaba, Clarence Seedorf, Marcus Rashford. Thói quen này được lặp lại ở ĐTQG khi ông đưa những cầu thủ sinh ngoài năm 2000 đến Qatar: Simons, Taylor, Jurrien Timber, Jeremie Frimpong.
Cách tiếp cận của Louis van Gaal tại Qatar không giống với thứ bóng đá “ông kẹ” mà ông đã thuyết giảng trong suốt sự nghiệp của mình ở các CLB, dựa trên kiểm soát bóng, hệ thống thi đấu có cấu trúc đăng đối, và các cầu thủ chạy cánh thích hợp. Khi trước, chỉ cần nhìn số áo là biết một cầu thủ đang chơi vị trí nào trong đội hình của Van Gaal.
Nhưng cách thi đấu của Hà Lan hiện tại rất quen thuộc với bất kỳ ai đã xem đội tuyển Hà Lan của ông tại World Cup 2014, khi họ chỉ thua Argentina ở bán kết sau loạt sút luân lưu 11m. Đó là phòng thủ chặt, chơi rình rập, chờ cơ hội phản công, bố trí cách chơi tùy thuộc vào đối thủ, có khi phá lối chơi của đối thủ là chính.
Chứng tỏ Van Gaal cũng biết thay đổi, không khư khư giữ cái triết lý cứng nhắc của mình nữa. Ông biết phải chơi theo kiểu “liệu cơm gắp mắm” khi Hà Lan không còn sản sinh ra những cầu thủ kiệt xuất như trước nữa. Đó là sự khôn ngoan của người già.
