Cựu Chủ tịch Juventus, Andrea Agnelli luôn tâm đắc câu nói của doanh nhân Jack Welch – một trong những “người khổng lồ” của ngành công nghiệp Mỹ: “Hãy thay đổi trước khi bạn bắt buộc phải làm thế”.
Đấy cũng là châm ngôn trong suốt 12 năm ròng mà Agnelli chèo lái CLB bóng đá mà gia đình ông làm chủ. Điều này cũng giải thích vì sao mà Juventus nhiều lần chia tay cùng lúc các trụ cột (để tái xây dựng đội ngũ); vì sao mà Lão bà táo bạo dùng một logo mới hiện đại hơn từ năm 2017 (hòng thu hút thế hệ Z); vì sao mà họ chào đón những Netflix, Amazon đến làm phim về CLB; hay kể cả, việc họ muốn đồng sáng lập dự án Super League.
Tuy nhiên, ngay đầu tuần này, không chỉ là những “vật ngoài thân nữa”: Cả Agnelli và toàn thể ban lãnh đạo CLB đã từ chức. Đó là kết thúc của cả một kỷ nguyên.
Nước cờ cuối của Agnelli
Athletic tin rằng Agnelli đã góp công lớn để đưa Juventus trở lại thời hoàng kim. Ông tiếp quản chiếc ghế Chủ tịch từ người tiền nhiệm Giovanni Cobolli Gigli, khi Juve chỉ đứng thứ 7 ở Serie A mùa 2009/10 và hầu như không thể thu hút những cầu thủ hàng đầu. Từ đó, ông đã khánh thành một SVĐ mới có vai trò “thay đổi cuộc chơi”, cùng Juve giành 9 Scudetto liên tiếp, lập cú đúp quốc nội 4 lần và lọt vào Chung kết Champions League 2 lần.
Suốt một thời gian dài, cho đến năm 2018, Juventus là một CLB kiểu mẫu. Và cũng chính vì ký ức huy hoàng chưa xa ấy, mà báo chí Italy đã không ngần ngại ví những cuộc từ chức đồng loạt ở Juve bằng hai từ “động đất”.
Cũng phải thôi, Juve chưa từng trải qua một ngày nào chấn động như thế kể từ Calciopoli 2006 – một cuộc bê bối về quyền lực và tầm ảnh hưởng mà họ vẫn còn đang trong quá trình kháng cáo và đòi bồi thường.
Điều gì đã xảy ra sau bức màn nhung?
Mọi ánh mắt đang đổ dồn vào một cuộc điều tra về vấn đề tài chính của Juventus.
Thời điểm này năm ngoái, đội bóng thành Turin tiến hành đợt tăng vốn thứ hai trong vòng 3 năm. Với cả hai lần này, lượng cố phiếu mới được phát hành có tổng giá trị 700 triệu euro, nhằm mục đích ổn định tình hình tài chính của CLB trong bối cảnh đại dịch Covid-19.
Trong bản cáo bạch liên quan đến việc tái cấp vốn, Juventus có nghĩa vụ, với tư cách là một công ty niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Euronext ở Milan, tiết lộ rằng câu lạc bộ đã chịu sự kiểm tra của cơ quan quản lý tài chính quốc nội CONSOB về “doanh thu từ quyền đăng ký của các cầu thủ”.
COVISOC, một cơ quan giám sát khác chịu trách nhiệm thanh tra ngành công nghiệp bóng đá ở Italia, đã chuyển một báo cáo cho Liên đoàn bóng đá Ý (FIGC) nêu bật 62 vụ chuyển nhượng từ hai năm trước. Ủy viên kỷ luật của FIGC đã được mời để xem xét kỹ hơn, rằng liệu các khoản phí liên quan có bị thổi phồng hay không.
42 trong số những vụ chuyển nhượng đó liên quan đến Juventus, nổi bật nhất là vụ hoán đổi Miralem Pjanic lấy Arthur Melo của Barcelona. Trong khi 36/62 vụ chuyển nhượng, một tỷ lệ khác và cao đến đáng ngạc nhiên, lọt vào tầm ngắm vì liên quan đến các cầu thủ trẻ.
Còn nhớ hồi tháng 4, FIGC nhắc nhở Juventus và 10 CLB khác vì thường xuyên dùng Transfermarkt, một trang web được sử dụng rộng rãi nhưng không chính thức, làm tiêu chuẩn để định giá các cầu thủ.
Tuy nhiên, nghiêm trọng hơn nhiều là một cuộc điều tra song song được đặt biệt hiệu là Prisma, vừa được khởi động bởi văn phòng công tố của tòa án Turin.
Vì sao Prisma lại quan trọng?
Prisma đưa ra các cáo buộc cho phía Juve, về sai phạm trong khâu kế toán, các báo cáo tài chính sai và thao túng thị trường.
Văn phòng công tố ở Turin đã nhận được lệnh khám xét và thu giữ. Họ ủy quyền cho Guardia di Finanza – lực lượng cảnh sát chịu trách nhiệm điều tra các vấn đề tài chính ở Italia – đột kích vào các sân tập của CLB ở Continassa và Vinovo, cũng như văn phòng của họ ở Turin và Milano.
Tổng cộng 16 người đã và đang bị điều tra, bao gồm Agnelli, Phó Chủ tịch Pavel Nedved và Cựu giám đốc của Juventus – Fabio Paratici, người đã rời đi từ 18 tháng trước và hiện là Giám đốc Điều hành của Tottenham. Họ thậm chí yêu cầu lệnh quản thúc Agnelli, nhưng đã bị thượng cấp khước từ.
Hồi tháng trước, Juve đã đưa ra một tuyên bố phủ nhận mọi hành vi bị cáo buộc, sau khi các công tố viên hoàn thành cuộc điều tra của họ.
Sự chú ý tập trung vào kết quả báo cáo tài chính của Juve trong các năm 2019, 2020 và 2021. Sau khi xem qua sổ sách, các nhà điều tra đã cáo buộc rằng có sự chênh lệch đáng kể.
Một điều đáng quan tâm nữa là những thỏa thuận được thực hiện với các cầu thủ của câu lạc bộ trong thời kỳ đại dịch. Một tuyên bố vào tháng 3/2020 cho biết, Juventus tiết kiệm được khoảng 90 triệu euro sau khi các cầu thủ của họ đồng ý cắt giảm lương vào các tháng 3, 4, 5 và 6 của năm đó. Nhưng các nhà điều tra cáo buộc rằng, các cầu thủ Juve chỉ cắt giảm lương một tháng và thị trường tài chính đã bị đánh lừa bởi tuyên bố của CLB.
Những lần Juve điều động tiền lương, tiền thưởng cho lòng trung thành và cách để hạch toán các khoản này, cũng là vấn đề quan trọng trong cuộc điều tra Prisma.
Các máy nghe lén có trong lệnh khám xét và thu giữ ban đầu, bao gồm một đoạn hội thoại giữa Giám đốc Thể thao Federico Cherubini và Cesare Gabasio – cựu thành viên nhóm pháp lý của CLB về Cristiano Ronaldo, người đã gia nhập Real Madrid vào năm 2018 với giá khoảng 100 triệu euro. “Thiên hạ sẽ nhảy vào cổ họng chúng ta nếu một tài liệu bí mật bị tuồn ra ngoài”, họ được cho đã nói như thế.
Juventus luôn khẳng định họ hoạt động tuân thủ luật pháp và các nguyên tắc kế toán, đồng thời phù hợp với thông lệ của bóng đá quốc tế và điều kiện thị trường.
Hôm 28/11, Juve tuyên bố: “Do tính trung tâm và mức độ liên quan của các vấn đề pháp lý và kỹ thuật/kế toán đang chờ giải quyết, ban lãnh đạo coi giải pháp Juventus thành lập một ban lãnh đạo mới để giải quyết những vấn đề này là vì lợi ích lớn nhất của CLB”.
Điều gì sẽ diễn ra tiếp theo?
Nếu Prisma chứng minh được bất kỳ vi phạm nào, FIGC sẽ có thể mở lại vụ án họ từng muốn điều tra, hoặc bắt đầu điều tra một vụ án riêng dựa trên báo cáo của Prisma.
“Vụ án họ từng muốn điều tra” ở đây, chính là con số 62 vụ chuyển nhượng có thể bị khai khống giá, và 11 CLB sử dụng giá Transfermakt làm “chuẩn” đã được nhắc ở đầu bài. Hồi tháng 5, văn phòng công tố liên bang của FIGC từng kháng cáo để chống lại việc 11 CLB có liên quan này được tha bổng, nhưng kháng cáo bị từ chối.
Song nếu Giuseppe Chine, công tố viên liên bang của FIGC, tin rằng có lý do để xem xét lại vụ án đó dựa trên các bằng chứng do văn phòng công tố ở Turin thu thập được, thì Juventus có nguy cơ bị phạt tiền hoặc phạt điểm theo điều 31 của Luật quy tắc công bằng thể thao nước này. Bản thân cuộc điều tra Prisma thì đã kết thúc, nhưng hiện vẫn còn phải chờ quá trình tố tụng hình sự được tiến hành.
Về phía CLB, Giám đốc điều hành Maurizio Comeabene (cựu giám đốc đội đua Công thức 1 Ferrari) đang ở lại để quản lý quá trình chuyển đổi.
Juventus cũng đã công bố ông Maurizio Scanavino là tân Tổng Giám đốc. Scanavio trước đây từng lãnh đạo GEDI, tập đoàn truyền thông và xuất bản đứng đằng sau những tờ báo hàng đầu Italia như La Repubblica hay La Stampa, cũng như nhiều tạp chí quốc tế bao gồm cả The Economist. Mà GEDI thì lại là một trong những công ty nằm trong danh mục đầu tư của EXOR – công ty vốn được lãnh đạo bởi John Elkann, anh họ của Andrea Agnelli.
Hôm thứ Ba vừa qua, EXOR cho rằng Gianluca Ferrero có thể sẽ được chọn để thay thế Agnelli làm Chủ tịch Juventus. Ferrero sinh ra ở Turin, là người điều hành của Lavazza, thương hiệu sản xuất café nổi tiếng toàn cầu được thành lập tại thành phố này. Quan trọng nhất, ông là một CĐV cuồng nhiệt của Juventus.
“Với tư cách cố vấn, kiểm toán viên, thành viên hội đồng quản trị và ủy viên của một số công ty, ông Ferrero sở hữu kinh nghiệm đáng nể và năng lực chỉ huy cần thiết. Đặc biệt, ông ấy có niềm đam mê thực sự với CLB. Chính những điều đó khiến Ferrero trở thành người đủ tiêu chuẩn nhất để đảm nhiệm vai trò này”, EXOR thông báo.
Liệu có xuất hiện Calciopoli 2.0?
Hoàn toàn không thể, vì đây là một vụ việc hoàn toàn khác. Đây là câu chuyện tài chính về cách một CLB niêm yết báo cáo tài chính của họ trên thị trường chứng khoán. Đây cũng là câu chuyện về chuyển nhượng cầu thủ và bảng lương của họ.
Và đây, cũng là chuyện về cách CLB phản ứng với áp lực tài chính, về cơ bản, là trong bối cảnh bị đại dịch tác động.
Juventus sẽ bị ảnh hưởng thế nào trên sân cỏ?
HLV Massimiliano Allegri và các cầu thủ của ông vẫn còn thời gian tạm nghỉ còn lại trong dịp World Cup để bình ổn tâm lý, trước khi mùa giải tiếp tục vào đầu tháng Giêng.
Thực tế thì việc huấn luyện hay thi đấu cho Juventus đã luôn đi kèm áp lực và sự giám sát lớn, nên họ đã tương đối quen với điều đó. Một số cầu thủ thậm chí đã được các công tố viên của Prisma phỏng vấn, từ ngay khi cuộc điều tra bắt đầu và điều này diễn ra cũng đã được một năm.
Những vấn đề chính, được cho là chỉ thuộc về những nhà quản lý CLB, đặc biệt là ban lãnh đạo cũ. Nhưng nói đi cũng phải nói lại, chính Allegri hiểu rõ hơn ai hết, những biến động thượng tầng có tầm quan trọng sống còn như thế nào. Chiến lược gia này từng bị AC Milan sa thải vào năm 2014, vào thời điểm mà người lãnh đạo ủng hộ ông nhất – Adriano Galliani đang bị thách thức bởi người đồng điều hành, con gái của Chủ tịch Silvio Berlusconi, cô Barbara.
Sau tổng 12 năm (vắt qua hai nhiệm kỳ) Allegri gắn bó với CLB, ông cũng hoàn toàn có thể bị thay thế một khi Chủ tịch và BLĐ mới xuất hiện.
Hiện tại, vẫn còn phải xem vị “Chủ tịch tiềm năng” Ferrero có tầm nhìn như thế nào cho Juve, giữa những lời kêu gọi trên mạng xã hội, về việc đưa huyền thoại Alessandro del Piero trở lại CLB với tư cách Giám đốc điều hành.
