Luật IFAB quy định về phần cánh tay chơi bóng hợp lệ (xanh lá) và phần chơi bóng bằng tay không hợp lệ (màu đỏ).
Tình huống Lautaro Martinez bị bắt việt vị đến vào phút 28 trong thảm bại của Argentina tại bảng C World Cup 2022. Ở tình huống này, cầu thủ mang áo số 22 cố gắng phá bẫy việt vị, băng xuống sút bóng vào lưới rồi ăn mừng. Nhưng sau đó, bàn thắng không được công nhận. Công nghệ bắt việt vị bán tự động hỗ trợ trọng tài chính để ông tuyên bố Martinez việt vị đồng thời hủy bàn thắng nâng tỷ số lên 2-0 của Argentina.
Điểm thú vị trong pha bóng này không phải ở chuyện Martinez việt vị, mà nằm ở chỗ anh bị tính việt vị phần mỏm vai. Lỗi này liên quan tới luật 11 (quy định về việt vị) và luật 12 (về phạm lỗi) do Ủy ban Bóng đá Quốc tế (IFAB) ban hành.
Hình ảnh 3D của Martinez (trái) khi mỏm vai của anh bị tính việt vị theo Luật 11. Tài liệu hướng dẫn trọng tài (phải) phân định hai phần xanh – đỏ để trọng tài nhận định tình huống.
Cụ thể, luật này chia cánh tay của một cầu thủ thành hai phần, phần mỏm vai (màu xanh) và phần dưới (màu đỏ). Nếu bóng chạm phần màu xanh, cầu thủ không bị tính là chơi bóng bằng tay. Điều đó đồng nghĩa phần màu xanh của cầu thủ tấn công sẽ bị tính là việt vị.
Ngược lại, nếu bóng chạm phần màu đỏ, cầu thủ bị tính chơi bóng bằng tay. Điều đó đồng nghĩa nếu phần màu đỏ nằm trong vùng việt vị, cầu thủ tấn công vẫn không bị thổi phạt. Chiếu vào tình huống của Martinez, phần mỏm vai của anh bị công nghệ bắt việt vị bán tự động xác định đã vượt qua vạch việt vị, tức là vượt qua cầu thủ phòng ngự thứ hai tính từ cầu môn đội phòng thủ.
Một giảng viên trọng tài Việt Nam nhận định với Zing về trường hợp của Martinez: “Mỏm vai là phần cầu thủ được phép chơi bóng thì vị trí đó không phải là lỗi dùng tay khi bóng chạm vào. Ngược lại, mỏm vai của cầu thủ đội tấn công bị tính việt vị nếu nó nằm dưới cầu thủ phòng ngự thứ hai cuối cùng”.
Đương nhiên, người đọc sẽ dễ dàng nhận ra luật việt vị đang “tiến hóa” theo chiều hướng ngày càng phức tạp hơn, khiến người hâm mộ đại chúng khó lòng hiểu rõ, buộc các cầu thủ và giới cầm còi phải không ngừng học tập.
Bản thân các tình huống việt vị cũng diễn ra rất nhanh, chêch lệch thường chỉ trong tích tắc nên gây rất nhiều khó khăn cho đội ngũ trọng tài. Với các giải đấu lớn có công nghệ VAR, xác định việt vị vẫn khó khăn thì với các giải chưa có VAR (như V.League), đây thực sự là một thách thức.
Với công nghệ bắt việt vị bán tự động lần đầu được ứng dụng, những chênh lệch dù là nhỏ nhất cũng sẽ bị phát hiện. Công nghệ này đã, đang và sẽ tiếp tục tác động mạnh mẽ tới các diễn biến tại World Cup 2022.
