Nhóm nghiên cứu từ Ba Lan phát hiện việc tăng số bước chân và hoạt động thể dục giúp trẻ giảm số ngày có triệu chứng cảm lạnh.
Nghiên cứu phát hiện những trẻ 4-7 tuổi có vận động thể chất ít bị cảm lạnh hơn. Ảnh: Weinsteinjcc.
Trẻ mẫu giáo thường bị cảm lạnh 6-8 lần/năm. Người lớn cũng cảm khoảng 2-3 lần mỗi năm. Trong phần lớn trường hợp, cảm lạnh không nghiêm trọng. Song nó ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt khi đối tượng cảm lạnh là trẻ em.
Nhiều phụ huynh đặt câu hỏi các hoạt động thể chất có thể giúp con họ giảm số lần bị cảm hoặc nhanh khỏi bệnh hơn không. Theo Healthnews, nghiên cứu mới ở trẻ mẫu giáo cho thấy những trẻ ít vận động sẽ cải thiện sức khỏe khi chúng tăng lượng hoạt động thể chất.
Tại sao trẻ em rất dễ bị cảm lạnh?
Nhiễm trùng đường hô hấp trên (URTI) phổ biến ở trẻ em, đặc biệt trẻ mẫu giáo – những người vẫn đang phát triển khả năng miễn dịch đối với các bệnh nhiễm trùng do virus và vi khuẩn thông thường. Mặc dù hầu hết đợt bệnh đều tự khỏi, nhiễm trùng tái phát khiến trẻ khó chịu và có thể khiến cha mẹ lo lắng.
Ngoài ra, trẻ cảm lạnh khiến cuộc sống gia đình bị ảnh hưởng, đồng thời tăng gánh nặng lên hệ thống chăm sóc sức khỏe.
Các mầm bệnh gây bệnh phổ biến nhất ở trẻ em là rhinovirus, virus hợp bào hô hấp (RSV), cúm, cúm mùa, SARS-CoV-2. Một nghiên cứu gần đây của Vương quốc Anh về những trẻ em thường xuyên đến khoa cấp cứu cho thấy URTI chiếm khoảng 1/3 tổng số lần khám.
Số lần cảm lạnh giảm dần theo độ tuổi. Điều này là do trẻ nhỏ cần thời gian để xây dựng khả năng miễn dịch thông qua tiếp xúc và chống lại nhiễm trùng. Khi tiếp xúc với virus và vi khuẩn trong cộng đồng, cơ thể phát triển kháng thể cụ thể có thể bảo vệ trẻ trong tương lai.
Trẻ cũng có thể đạt được khả năng miễn dịch thông qua tiêm chủng các loại vaccine như vaccine phòng bại liệt, sởi, quai bị, rubella, bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm phổi do phế cầu khuẩn, thủy đậu và rotavirus. CDC Mỹ cũng khuyến nghị vaccine cúm và Covid-19 cho trẻ em.
Những trẻ có số bước chân trong ngày lớn và tham gia hoạt động thể thao thường có số ngày cảm lạnh thấp hơn. Ảnh: Pexels.
Lợi ích từ tập thể dục
Một nghiên cứu gần đây do các nhà nghiên cứu từ Ba Lan thực hiện, được công bố trên tạp chí Nature đã xem xét liệu hoạt động thể chất có thể làm giảm số ngày mắc các triệu chứng cảm lạnh ở trẻ nhỏ từ 4 đến 7 tuổi hay không. Tất cả trẻ tham gia nghiên cứu đều phải đi học mẫu giáo. Điều này có nghĩa phát hiện này liên quan đến nhóm trẻ có nguy cơ bị URTI cao hơn.
Trẻ em không đủ điều kiện tham gia nghiên cứu nếu mắc bệnh mạn tính tiềm ẩn như suy giảm miễn dịch, bệnh hô hấp nghiêm trọng, dị ứng hoặc các triệu chứng đường hô hấp dưới.
Trẻ đeo đồng hồ đếm bước trong 40 ngày. Phụ huynh hỗ trợ ghi lại việc trẻ có triệu chứng cảm lạnh hay không trong 60 ngày. Ngoài ra, nghiên cứu có một khoảng thời gian chạy thử nghiệm kéo dài 2 tuần trước khi bắt đầu để đo lường mức độ hoạt động thể chất cơ bản của trẻ.
Các nhà nghiên cứu đã xem xét mức độ hoạt động và thời gian ngủ của 104 trẻ em và so sánh những phát hiện này với bảng dữ liệu về triệu chứng cảm lạnh ở trẻ.
Số ngày trung bình có triệu chứng URTI là 26 ngày, tức là khoảng một nửa thời gian nghiên cứu (60 ngày). Các triệu chứng phổ biến nhất là sổ mũi và ho.
Thống kê không cho thấy sự khác biệt rõ rệt về số ngày có triệu chứng theo thời gian ngủ, tình trạng của anh chị em, tình trạng tiêm chủng, việc tiếp xúc với thú cưng hay khói thuốc.
Trong khi đó, những trẻ có số bước chân tương đối lớn và tham gia một môn thể thao có số ngày xuất hiện triệu chứng cảm lạnh thấp hơn. Việc hoạt động cường độ cao hay không dường như không quan trọng. Phạm vi số bước là 3.000-12.000/ngày. Số bước càng lớn, số ngày có triệu chứng càng nhỏ.
Các nhà điều tra đã tạo ra mô hình hồi quy để ước tính mối quan hệ toán học giữa việc bước thêm 1.000 bước mỗi ngày và số ngày bị ốm trong khi giữ tất cả biến số khác không đổi. Họ phát hiện cứ với mỗi 1.000 bước/ngày giảm đi, tổng số ngày có triệu chứng URTI tăng lên 4,1 lần.
Trẻ có chơi thể thao thường ít ghi nhận triệu chứng cảm lạnh, một phần có thể do trẻ hay bỏ qua triệu chứng nhẹ. Ảnh: Verywellfamily.
Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng liên quan đến số bước
Nhóm nghiên cứu cũng xem xét mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng bằng cách đếm số bước và liệu đứa trẻ có tham gia một môn thể thao nào không. Sau đó, họ tìm thấy sự khác biệt đáng kể. Trẻ không chơi thể thao có số triệu chứng cảm nghiêm trọng thấp hơn nhiều khi tăng số bước chân mỗi ngày lên. Trong khi đó, với trẻ chơi thể thao, số ngày có triệu chứng nghiêm trọng đều thấp bất kể số bước mỗi ngày.
Đương nhiên, theo nhóm chuyên gia, điều này có thể do những trẻ chơi thể thao thường bỏ qua những triệu chứng nhỏ như sổ mũi. Dù vậy, họ cố gắng chia những đứa trẻ thành nhóm năng động và không năng động để tìm kiếm sự khác biệt. Cuối cùng, họ xác định số bước chân mỗi ngày thực sự liên quan đến số ngày trẻ có triệu chứng cảm lạnh.
Cơ chế sinh học giải thích mối liên hệ giữa hoạt động và khả năng miễn dịch vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Tuy nhiên, người ta cho rằng tập thể dục sẽ kích thích hệ thống miễn dịch, có lẽ thông qua cảm ứng cytokine và các kháng thể chuyên biệt lót trong đường thở của mũi, miệng.
Những màng niêm mạc bao phủ đường hô hấp trên là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại mọi thứ chúng ta ăn và thở. Dịch tiết SIgA là kháng thể chuyên bao phủ các màng niêm mạc này. Trong khi vaccine chưa thể tạo ra SIgA, trí nhớ miễn dịch sau khi bị nhiễm trùng sẽ kích thích sản xuất kháng thể.
Mặc dù Tổ chức Y tế Thế giới không khuyến nghị trẻ 4-6 tuổi đi 10.000-14.000 bước mỗi ngày, nghiên cứu này cho thấy bất kỳ mức độ hoạt động nào cũng tích lũy lợi ích cho trẻ. Cha mẹ có thể thấy những dữ liệu này đủ để khuyến khích hoạt động thể chất cho cả gia đình.
Cách tăng cường hoạt động thể chất hàng ngày
Phụ huynh có thể giúp trẻ tăng cường hoạt động thể chất theo nhiều cách như:
- Cho con dắt chó đi dạo
- Cho con đi cầu thang bộ
- Đưa con đi bộ ra trạm xe buýt để đến trường
Tiến sĩ Daniel Johnson, giáo sư Nhi khoa tại trường Y, Đại học Chicago (Mỹ), đánh giá nghiên cứu trên cung cấp thêm dữ liệu để hỗ trợ tầm quan trọng của hoạt động thể chất đối với sức khỏe thể chất và tinh thần.
“Trong đại dịch Covid-19, nhiều trường học yêu cầu trẻ em có triệu chứng ở nhà. Điều này có nghĩa việc giảm số ngày mắc các triệu chứng cảm lạnh thậm chí còn quan trọng hơn – trẻ em ít phải nghỉ học hơn”, ông nói.
Theo Nguyên Lê (zing) – Ảnh: T.H
