Trên bàn rượu, thái độ của một người có thể nói lên nhiều điều về người đó.
Thái độ “đối xử bình đẳng” đúng mực
Trong cuộc sống luôn có nhiều người, nhất là khi tụ tập trong tiệc rượu như vậy, nhiều người trong số họ có thể là những người bạn đã nhiều năm không gặp nhau. Có người còn coi thường những người bạn bình thường đó, loại hành vi này hiển nhiên rất không thích hợp, chúng ta không thể rút ra kết luận giàu nghèo, cao thấp, cho dù gặp phải hai loại nhân vật phản diện và quý nhân khác nhau, thái độ của chúng ta sẽ quyết định phản ứng của họ.
Làm người thì không nên tính toán so đo, mọi việc hãy tuỳ kỳ tự nhiên, ấy mới là chân lý. Nếu bản thân có đủ năng lực thì đâu cần phải trông cậy vào người khác?
Khi đối mặt với một bậc quân tử chắc hẳn nhiều người cũng phải nể phục, dù sao thì đây cũng là tâm lý bình thường hàng ngày của con người, nhưng cái gọi là “đối xử với một bậc quân tử không khó, nhưng thật khó để được lễ phép với kẻ tiểu nhân”, đó là phép tắc trong việc hòa hợp. Khá khó để kiểm soát. Một số người không khiêm tốn cũng không kiêu ngạo, như thể lòng họ đã bắt đầu sụp đổ, và rất dễ để bản thân rơi vào cảnh tình thế bị động.
Tục ngữ cũng có câu: “Ninh đắc tội quân tử, bất đắc tội tiểu nhân” tạm dịch: Thà đắc tội với người quân tử không nên đắc tội với kẻ tiểu nhân. Tại sao lại nói như vậy? Bởi kẻ tiểu nhân lòng dạ hẹp hòi, luôn đố kị với người khác, còn bậc quân tử khoan dung rộng lượng, luôn biết nhún nhường, nhẫn nhịn, lấy thiện mà đãi người.
Và khi đối phó với những kẻ phản diện, những ưu điểm tâm lý của nhiều người đều bộc lộ, có câu: “Trị kẻ ác không khó, nghiêm mà không ác mới khó”, đây là lẽ thật, con người muôn hình muôn vẻ, có những yêu cầu khắt khe hơn, và rất khó để có thiện chí đó khi đối mặt với họ, và thôi thúc làm những điều xấu theo sau.
Từ xa xưa cảnh giới của bậc quân tử luôn là điều mà người đời mong muốn truy cầu. Như thế nào mới được coi là cảnh giới của bậc quân tử? Nho gia xưa thường đưa ra những định nghĩa về “bậc quân tử” và “người tiểu nhân”, ví dụ: “Cận quân tử, viễn tiểu nhân”, ý nghĩa là: Nếu một người muốn đạt tới cảnh giới của bậc quân tử, nên tránh xa thói hư tật xấu của kẻ tiểu nhân.
Những người này tuy khó tính nhưng trong lòng vẫn giữ vững tình cảm, có quý nhân ở bên bàn rượu thì phải cung kính nhã nhặn, không được khơi dậy lòng nghi ngờ xu nịnh, trước mặt cũng không được nghe lời của kẻ xấu, bạn nên thể hiện phong thái của mình và đừng cố tình gây khó dễ cho người khác.
Trách nhiệm trong ngoài, trên dưới có đạo lý
Điều đó nói lên rằng trong việc xử lý bất cứ vấn đề gì, chúng ta đều nên chú ý đến chữ “lý”, một người thật sự khôn ngoan trong cuộc sống cũng phải thuyết phục mọi người bằng lý trí, và khi gặp khó khăn, đừng bao biện cho sự an toàn của bản thân, và không thể chỉ biết cười vào một số điều ngu ngốc, hãy kiên định điểm mấu chốt của mình và hành động theo nguyên tắc sẽ khiến tương lai của bạn ngày càng tiến xa hơn.
Mỗi người chúng ta đều không thể tách rời khỏi sự ô nhiễm của thế giới, và điểm mấu chốt là xem ai có thể giữ được lợi nhuận của mình, và mọi sự cám dỗ phải được kiểm soát. Đây là nguyên tắc cơ bản nhất. Đặc biệt trên bàn rượu, chúng ta phải xem tác phong của một người từ lời nói và việc làm, những người luôn dựa vào nguyên tắc để làm việc gì thường đáng tin hơn trong cuộc sống.
Theo lễ mà nói, người quân tử không thể tùy tiện hành động để lấy lòng người khác, cũng không thể nói những việc mình không thể làm. Theo Lễ Ký, làm việc không được lạm dụng vượt quá thân phận của mình, không được xúc phạm coi thường người khác, cũng không nên tùy tiện kết giao thân thiết với người khác.
Tu dưỡng đức tính của bản thân, hành xử nói lời phải biết giữ lấy lời. Đây chính là phẩm hạnh đạo đức tốt đẹp cần có của người quân tử. Hành (làm việc) hợp với trung tín, ngôn (lời nói) hợp nhân nghĩa mới là điều đích thực của lễ nghĩa.
Ở vào mọi thời khắc, trong lòng người quân tử đều phải có chữ “Kính“, vẻ bề ngoài phải lễ độ, trang nghiêm, dáng vẻ có đôi chút đăm chiêu, thái độ nói chuyện yên ổn tốt lành, nói những lời hợp lý lẽ.
Người quân tử chú ý lễ tiết nhưng lễ tiết cũng cần thuận theo từng sự việc thích hợp mà có chiểu theo cho phù hợp. Người quân tử cẩn trọng, dè dặt, ở trường hợp nào sẽ có dáng vẻ phù hợp với trường hợp đó.
Trong Lễ Ký – Khúc lễ thượng có viết: “Quân tử cung kính tỗn tiết thối nhượng dĩ minh lễ”, nghĩa là: Người quân tử cần có tinh thần kính cẩn, kiềm chế và nhượng bộ trong sự lễ độ của bản thân.
Đức Khổng Tử cho rằng “bậc quân tử” là hàm nghĩa chỉ những người có đạo đức. Theo quan điểm của Nho gia, “quân tử” không chỉ đơn thuần là chỉ những người có địa vị cao quý, những bậc sĩ phu. Quân tử là người “Có những biểu hiện của một bậc thánh nhân, là người có nhiều tiêu chuẩn của lễ nghĩa“, là người có phẩm chất đạo đức cao thượng.
Trong trường hợp này hàm ý chân chính của “bậc quân tử” là để chỉ những người đã rũ bỏ những ràng buộc đối với tiền tài và địa vị, là cảnh giới làm người “bần hàn mà vui vẻ, có đầy đủ những lễ nghi cần có”.
Dù gặp loại người nào, điều đầu tiên chúng ta cần phải giữ vững là một trái tim trong sáng, không để ý đến lợi ích của bản thân cũng như không để lại manh mối cho người khác, và sẽ không làm tổn thương bất cứ ai nếu chúng ta gây rắc rối nhằm có lợi cho mình.
