Trong dân gian có một câu nói phổ biến như này, đó là “Năm ngón không lộ, phú quý không đi”. Vậy câu tục ngữ này có ý nghĩa gì? Nội hàm văn hóa đằng sau câu nói này là như thế nào?
Ý nghĩa câu nói: Năm ngón không lộ, phú quý không đi
Ông cha ta từ bao đời nay đã đúc kết ra nhiều câu tục ngữ dựa trên chính kinh nghiệm sống của bản thân để truyền dạy lại cho con cháu sau này. Những câu tục ngữ thường chỉ là những câu nói ngắn gọn, súc tích dễ hiểu, nhưng lại có khả năng truyền tải nội hàm văn hóa rất sâu sắc cho hậu thế.
Thực ra, câu tục ngữ này cũng rất dễ hiểu. Ý chỉ khi chúng ta khép các ngón tay lại mà giữa những kẽ ngón tay không lộ ra các khe hở thì có nghĩa là bàn tay chúng ta đã nắm giữ rất chặt tài lộc của mình, chúng sẽ không bị trôi đi.
Quan niệm này của cha ông thực chất được bắt nguồn từ một loại quan niệm cổ xưa về vận mệnh. Người xưa quan niệm rằng, một người sống ở trên đời, được hưởng phú quý, vinh hoa hay phải chịu cảnh nghèo đói; dù là may mắn hay kiếp người lận đận, thì đều là do số mệnh định sẵn.
Loại quan niệm này, người ta gọi là “thuyết thiên mệnh”, “thuyết mệnh định” hay “thuyết túc mệnh”, v.v..
Ảnh hưởng quan niệm dân gian
Chính vì ảnh hưởng của những quan niệm dân gian như vậy nên trong tục ngữ mới có câu “họa phúc sinh tử đều do mệnh, quả thật nửa điểm cũng chẳng do người”, “thành bại đều do mệnh, vạn sự thông qua ý trời”, “công danh thành bại tự có an bài”, v.v..
Những quan niệm truyền thống như vậy có thể giúp mọi người duy trì một sự bình tĩnh nhất định khi đối mặt với một số bất hạnh hoặc phước lành trên đường đời. Ví dụ, khi đối mặt với sự sống và cái chết, quan niệm như vậy sẽ khiến người ta nhanh chóng hết đau buồn hơn. Nhưng mặt khác, quan niệm này cũng sẽ khiến con người mất đi tinh thần dám nghĩ dám làm và cuộc sống sẽ trở nên tiêu cực!
Chính vì sự ra đời của quan niệm này mà dân gian mới sinh ra câu nói “năm ngón tay không lộ, phú quý không đi”!
